Bir yerde bulunan ve sahibi bilinmeyen yitik bir mala “lukata” denir.
Bunu o yerden alıp kaldırana “iltikat” ve bunu kaldırıp alan kimseye de “mültakıt” denir.
Başkalarının rızası olmadan mallarını haksız yere almak haram olduğu gibi, yitik malları alıp benimsemek de haramdır.Bir kimse bir yerde yitik mal veya para bulsa, bunu sahibine vermek üzere oradan alıp kaldırabilir. Fakat kendisi için alıp kaldıramaz, bu hırsızlık olur.
Yitik eşyayı alıp kaldırmakta şu hükümler vardır:
* Görüldüğü yerde alınmayıp bırakıldığı zaman zayi olmasından korkulmayan bir yitiği alıp kaldırmak mubahtır.
* Alınmayıp bırakıldığı taktirde zayi olmak ihtimali bulunan bir yitiği almak ve sahibi için saklamak menduptur. (Mendup: Sevilen, hoşa giden amel. Hz. Peygamber'in bazan işleyip, bazan terk ettikleri, selef-i sâlihinin sevip işlediği ve rağbet ettikleri işler anlamında bir fıkıh terimi. Mendup'la eş anlamlıdır. Buna; nâfile, fazîlet, tatavvu ve edeb isimleri de verilir.)
* Zayi olacağı anlaşılan bir yitiği almak ve saklamak vacibdir.
* Sahibine vermeyip, kendisi için almak haramdır.
Bir kimse bir yitiği bulunca bunu sahibine vermek üzere aldığında başkasını şahid tutar, sahibi çıkıp kendisine ait olduğunu ispat edince ona teslim eder.
Yitikleri hükümete teslim etmek de caizdir.
Yitiği bulan, kendisinde ki yitiği uygun bir şekilde ilan eder ve yitiğin kıymetine göre uygun bir müddet bekler, sahibi çıkmazsa onu fakirlere sadaka olarak verir, onu bulan fakir ise bundan faydalanabilir, fakat sonradan sahibi çıkarsa bedelini borçlanır.
Sahibinin aramayacağı anlaşılan pek az şeyler için ise bir müddet beklemeye gerek yoktur, bir meyve, mendil…vb.
Yollarda, ağaç altlarında bulunan meyve ve yemişlere de yitik hükmü uygulanır.
Eğer dökülen şey bozulmayacak bir şeyse ceviz vb. alınmaz, bozulacak bir şeyse sahibinin izni yoksa alnmaz, yasaklanmadığı bilinmedikçe, sahibi ortaya çıkmazsa alınıp yenilebilir.
Ağaç üzerinde bulunana gelince, bunlar her nerede olursa olsun izinsiz alınmaz, ancak çok bol olup, sahibine de ağır gelmezse orada yenilebilir, toplayıp götürmek caiz değildir.
Akar ırmak üzerinde bulunanları toplayıp yemek caizdir.
Sünnet ve düğün toplantılarında dağıtılan şeker vb. yere dökülenlerinide toplamak caizdir.
Büyük İslam İlmihali Ömer Nasuhi Bilmen
Konu: İslam'da buluntu malların mahiyeti 
Perş. Mart 19, 2009 10:30 pm
